Wiedza w budowie
O społecznym tworzeniu wiedzy w Wikipedii
Któż nie
słyszał o Wikipedii, wielojęzycznej encyklopedii internetowej, z
której korzystać można bezpłatnie, czytając ją i cytując.
Nie każdy zdaje sobie jednak sprawę z tego, że sam może włączyć się w
rozwijanie jej zasobów encyklopedycznych. Dzięki
wykorzystaniu mechanizmu wiki, otwartych licencji i organizacji procesu
współtworzenia treści w oparciu na sieciach
równorzędnych Wikipedia nie tylko wprowadza w czyn postulat
otwarcia dostępu do wiedzy, ale i umożliwia uczestnictwo w procesie jej
tworzenia szerokiemu kręgowi osób, także tych wykluczonych z
tradycyjnego obiegu wiedzy.
- Jak to
możliwe, że encyklopedia, którą współtworzyć może
każdy, bez względu na wiek, wykształcenie, a nawet stopień posiadanej
wiedzy, nadal działa, jest szeroko cytowana i wciąż rośnie liczba jej
artykułów?
- Czy
powszechny i otwarty dostęp do wiedzy jest możliwy?
- Kto we
współczesnym świecie może tworzyć wiedzę i na jakich
zasadach?
- Co jest
uznawane za wiedzę, co na to miano nie zasługuje i na jakiej podstawie
dokonuje się tego rozróżnienia?
Te i szereg innych pytań podejmuje niniejsza książka, prezentująca
wyniki wieloletnich badań społecznego tworzenia wiedzy w Wikipedii i
dająca wgląd w to, co dzieje się na jej „zapleczu”,
„za fasadą” gromadzonych w niej
artykułów encyklopedycznych. Wikipedia okazje się projektem
nie tylko encyklopedycznym, ale i pedagogicznym.
Wstęp
11
Rozdział 1
Technologiczny,
kulturowy, prawny i edukacyjny wymiar upowszechnienia
I/internetu 19
1.1. Internet i Sieć – od ujęć technologicznych do
medioznawczych 19
1.2. Od biernego odbioru do współtworzenia
treści 26
1.3. „Zamykanie” i „otwieranie”
I/internetu 32
1.4. Wiki – aspekty techniczne i zastosowanie w
edukacji 39
Rozdział 2
Organizacyjny i społeczny
wymiar sieci
47
2.1. Sieć jako nowa forma
organizacji 47
2.2. Prosumpcja i produżytkowanie jako nowe formy wspólnego
tworzenia treści 54
2.3. Społeczności wirtualne (internetowe)
59
2.4. Omówienie wybranych badań poświęconych
Wikipedii 69
Rozdział 3
Tworzenie wiedzy w ujęciu
konstruktywizmu społecznego
81
3.1. Wielość konstruktywizmów
81
3.2. Wiedza w ujęciu konstruktywistycznym
89
3.3. Społeczne tworzenie rzeczywistości
95
Rozdział 4
Koncepcja dyskursu i
analiz(y) dyskursu
103
4.1. Dyskurs – definicje
pojęcia
103
4.2. Analiza dyskursu czy analizy
dyskursu? 109
4.3. Krytyczne i konstruktywistyczne nastawienie analiz
dyskursu 115
Rozdział 5
Wypracowane podejście
badawcze i realizacja badań własnych
123
5.1. Jakościowa orientacja
badań
123
5.2. Przedmiot i cel badań. Problematyka
badawcza 126
5.3. Podejście badawcze
129
5.4. Materiał badawczy. Sposób jego gromadzenia i
utrwalenia 132
5.5. Próba 135
5.6. Sposób opracowania materiału
badawczego 138
5.7. Etyczne aspekty badań 141
Rozdział 6
Wprowadzenie w
rzeczywistość Wikipedii 149
6.1. Początki Wikipedii. Przestrzeń główna i pozostałe
przestrzenie 149
6.2. Pięć filarów Wikipedii 153
6.3. Zasada konsensusu. Dyskusja i głosowanie 167
Rozdział 7
Tworzenie
zasobów encyklopedycznych Wikipedii
171
7.1. Edytowanie artykułów
encyklopedycznych 171
7.2. Zakłócenia procesu tworzenia zasobów
encyklopedycznych
176
7.3. Przeciwdziałanie niszczeniu zasobów
encyklopedycznych
180
7.4. Rozwiązywanie sporów między
wikipedystami 185
Rozdział 8
Tworzenie się
społeczności wikipedystów
191
8.1. Wikipedyści. Specyfika
społeczności 191
8.2. Członkostwo w społeczności
wikipedystów 197
8.3. Przedstawiciele społeczności wikipedystów i ich
uprawnienia
209
8.4. Wyłanianie i odwoływanie przedstawicieli społeczności
wikipedystów 213
Rozdział 9
Tworzenie zasad i zaleceń
edycyjnych Wikipedii
221
9.1. Historyczność i umowność zasad oraz zaleceń
encyklopedycznych 221
9.2. Uobecnianie porządku instytucjonalnego
Wikipedii
231
9.3. Przyjmowanie zasad oraz zaleceń edycyjnych jako działanie
komunikacyjne 238
Rozdział 10
Tworzenie w Wikipedii
wiedzy encyklopedycznej
. 251
10.1. Wikipedia jako
encyklopedia
251
10.2. Rozumienie wiedzy encyklopedycznej w
Wikipedii
. 266
10.3. Neutralność punktu widzenia i pytanie o polityczność wiedzy w
Wikipedii . 275
Rozdział 11
Tworzenie w Wikipedii
wiedzy praktycznej związanej z jej porządkiem instytucjonalnym
285
11.1. Wiedza praktyczna związana z porządkiem instytucjonalnym
Wikipedii 285
11.2. Kontrolny wymiar porządku instytucjonalnego
Wikipedii
291
11.3. Uprawomocnianie porządku instytucjonalnego
Wikipedii 295
11.4. Między formalizowaniem Wikipedii a „ignorowaniem
wszystkich zasad” 308
Zakończenie 317
Bibliografia 329
Aneks. Listy stron Wikipedii wchodzących w skład korpusu
danych 355
380 stron, B5,
oprawa miękka